شفاخانه تدریسی علی آباد
شفاخانه تدریسی علی‌آباد که یکی از سابقه‌دارترین شفاخانه‌های کادری و معالجوی در سطح کشور و جهان می‌باشد، در ماه جوزای سال ۱۳۱۰ هـ ش مطابق با1931 میلادی، سنگ تهداب آن با گنجایش بیشتر از ۵۰۰ بستر، توسط محمد نادرشاه در دامنه‌ی كوه علی‌آباد گذاشته شد.
پلان و اعمار این شفاخانه به عهده یكی از دوكتوران تركی به‌نام رفقی بیگ گذاشته شد. در اخیر سال ۱۳۱۱ هـ ش قسمت اول این شفاخانه به‌نام «رفقی سناتوریم» توسط نادرشاه افتتاح و به بهره‌برداری سپرده شد.
در ابتدا این شفاخانه جهت جلوگیری از مرض توبرکلوز (TB) تحت نظر دوكتور رفقی کامل بیگ شروع به فعالیت نمود. بنابر خدمات ارزنده‌ی دوكتور رفقی کامل بیگ، به‌نام رفقی سناتوریوم مسما شد و نام او در بنای متذکره حک شده كه هنوز در پیشانی تعمیر مخروبه موجود است.
همچنان منار یادگاری در وسط سرک پوهنتون(مقابل دروازه ورودی پوهنتون کابل) با تاریخچه و عکس دوکتور رفقی کامل بیگ که در ذیل مشاهده می‌شود در آن حک شده است.
در سال ۱۳۱۲ هـ ش تعمیر دوم به نام شفاخانه ملكی علی‌آباد كه فعلاً سرویس جراحی در آن قرار دارد، افتتاح و شروع به کار نمود.
شفاخانه ملكی در دو طبقه ساخته شد: طبقه اول بخش داخله و طبقه دوم برای مریضان جراحی اختصاص داده شد. همچنان در دو جناح شرقی و غربی آن، برای مریضان چشم، گوش‌وگلو با اتاق‌های عملیات ساخته شد. در بین سال‌های ۱۳۳۴ الی ۱۳۳۶هـ ش شفاخانه ملكی به‌نام نادرشاه روغتون مسما شد. در سال ۱۳۵۷هـ ش بعد از كودتای ۷ ثور، نادرشاه روغتون به نام نیاز محمد مهمند تغییر نام داد. در ظرف چند سال اول، شعبات متعدد ساخته شد؛ مانند تعمیر برای مریضان جلدی، مریضان عقلی وعصبی و روانی، تعمیر بخش مریضان ساری، تعمیر بزرگ اداری و ستاک برای تجهیزات طبی، لابراتوارها، اكسریز، تعمیر به‌نام سر طبابت، آشپزخانه، مسجد، اتاق‌های غذاخوری برای دوكتوران، دوبی‌خانه، دواخانه و سایر بخش‌های این شفاخانه دارای تعمیر گردید.
با تاسیس پوهنځی طب کابل در سال ۱۳۱۱هـ ش و ارتقای محصلان به صنوف بالاتر، شفاخانه علی‌آباد برای کارهای عملی محصلان از صنف دوم آماده گردید. محصلان طب از صنف دوم در شفاخانه علی‌آباد جهت كارهای عملی و بعداً برای ستاژ می‌آمدند. استادان و متخصصان ترک علاوه بر معالجه و تداوی مریضان در پوهنځی طب، به تدریس محصلان نیز می‌پرداختند. در سال ۱۳۱۷ هـ ش اولین دوره فارغان به تعداد ۸ نفر و تقریباً همه‌ی‌شان در شفاخانه علی‌آباد در پهلوی ترک‌ها و تحت نظر آنها به كار آغاز نمودند. در سال ۱۳۲۴هـ ش قرارداد با ترک‌ها ختم گردیده و در سال 1325 هـ ش قرارداد با جانب فرانسوی‌ها امضا گردید. مطابق آن، استادان فرانسوی تدریس در پوهنځی و امور معالجوی و اداری شفاخانه علی‌آباد را به عهده گرفتند.
شفاخانه علی‌آباد و شفاخانه مستورات (میوند) و پولی‌كلینیک مركزی واقع پل باغ عمومی، به‌نام موسسات صحی پوهنتون برای كارهای عملی و ستاژ محصلان طب اختصاص داده شد. هر شفاخانه دارای یک سر طبیب و در رأس آن رئیس موسسات صحی قرار داشت.
شفاخانه کادری علی‌آباد، با قدامت ۹۲ سال در عرصه‌های مختلف مسوولیت تدریس، تحقیق و عرضه خدمات صحی را در سطح کشور به عهده دارد. قابل یاد آوری است که این شفاخانه در بعضی بخش‌ها مانند: جراحی اعصاب، جراحی یورولوژی، عقلی و عصبی و اخیراً جراحی قلب خدمات صحی را به سطح کشور ارایه می‌نماید که امکانات عرضه این خدمات در دیگر شفاخانه‌های کشور موجود نیست. همچنان از سال ۱۳۵۵ الی ۱۳۷۱ هـ ش مرکز تداوی شعاعی امراض سرطانی که به کمک آژانس انرژی اتمی جهان (IAEA) فعالیت می‌نمود و دانشمندانی که در رأس آن قرار داشتند، عبارت از: پوهاند دوکتور عبدالرحمن سلیم، پوهاند دوکتور ملک اصغر استادان بخش ایکولوژی (سرطان‌شناسی) پوهنځی طب کابل و پوهاند دوکتور رسول عمر استاد فزیک اتومی پوهنتون پولی‌تخنیک کابل بودند. در اثر جنگ‌ها و حوادث داخلی خدمات مرکز متذکره متوقف گردیده بود که به اثر تلاش‌های زیادی پوهاند دوکتور شیرین آقا ظریف رئیس قبلی این پوهنتون و هیئت رهبری پوهنتون علوم طبی کابل «ابوعلی ابن‌سینا» خوشبختانه به کمک این آژانس مرکز جامع تشخیص و تداوی امراض سرطان دوباره در سمت شمال ساحه شفاخانه کادری علی‌آباد در سال ۱۳۹۶ خورشیدی سنگ‌تهداب آن در دو طبقه به مصرف ۲۷ میلیون دالر امریکایی که صرف ۳ میلیون دالر آن مصارف تعمیر آن می‌باشد، از جانب دولت افغانستان تمویل گردیده، متباقی تجهیزات و تریننگ پرسونل از جانب آژانس متذکره تهیه خواهد شد، توسط مقامات حکومت پيشین و پوهنمل دوکتور نجیب‌الله خواجه عمری وزیر تحصیلات عالی کشور و سازمان انرژی اتمی گذاشته شد.
با حاکمیت دوباره امارت اسلامي افغانستان کار این پروژه که متوقف گردیده بود؛ بر اساس فیصله کمسیون اقتصادی امارت اسلامی افغانستان و منظوری ۱۰۸ میلیون افغانی دوباره آغاز شد.
قابل ذکر است که کار ساختمانی آن به شدت جریان داشته و در آینده نزیک به شکل مدرن و مجهز آماده بهره‌برداری می‌گردد. برعلاوه یک تعداد پرسونل این نهاد به کمک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهان جهت ارتقای ظرفیت و فراگیری آموزش‌های لازم در زمینه به خارج از کشور اعزام گردیده اند ؛ اکنون رهبری پوهنتون علوم طبی کابل در تلاش است تا با آنها ارتباط بر قرار نمایند. همچنان به تلاش رهبری پوهنتون علوم طبی کابل و طرح که از سوی پوهنتون به ریاست الوزراء پیشنهاد شده بود، ۷۵ بست در بخش رادیولوژی و یک میلیون دالر در بخش وسایل و تجهیزات رادیولوژی از جانب ریاست الوزراء منظور شده است.
شفاخانه تدریسی علی‌آباد در حال حاضر با داشتن ۲۵۰ بستر، ۱۲ دیپارتمنت مختلف؛ مانند: جراحی عمومی، جراحی صدری، جراحی یورولوژی، جراحی اعصاب، جراحی اورتوپیدی، داخله قلبی، تنفسی، اندوکراینولوژی و هماتولوژی، رادیولوژی، عصبی و روانی داخله جهاز هضمی و با موجودیت مجموعاً ۳۹۷ تن پرسونل مسلکی، اداری و خدماتی بوده که دربخش مسلکی ۷۸ تن از استادان پوهنتون علوم طبی کابل «ابوعلی ابن‌سینا» ۲۳ تن متخصص، ۷۵ تن دوکتوران ترینی، ۹۶ تن پرستار/ نرس، ۹ تن دواساز/فارمسست، ۱۳ تن لابرانت، ۸ تن لابرانت اکسریز، ۱۵ تن انستیزی‌لوگ، ۲ تن فزیوتراپیست، ۱ تن مدیکل انجنیر، ۱ تن تخنیکر ماشین‌های اکسری، ۲ تن مدیکل فزیست، ۲ تن تکنیشن رادیوتراپسی، ۲۲ تن کارمند اداری و ۱۲۸ تن کارکنان خدماتی روزانه قادر است تا بیش از ۲۰ عملیات انتخابی و عاجل را انجام داده و حدود ۳۰۰ الی ۵۰۰ مریض را در دیپارتمنت‌های مختلف سراپا، معاینه و تداوی نمایند که با فعال شدن دیپارتمنت داخله و جراحی بخش امراض سرطانی( آنکولوژي ) در سال ۱۴۰۲ هـ ش خدمات بیشتر و بهتر را برای مریضان ارایه می کند.
خدماتی را که شفاخانه علی‌آباد ارایه می‌نماید به طور عموم می‌توان در چهار بخش چنین خلاصه کرد:
- تطبیق برنامه‌های اکمال تخصص برای دوکتوران جوان؛
- عرضه خدمات صحی شفاخانه‌ای در سطح ملی؛
- استفاده از شفاخانه منحیث ساحه کار عملی محصلان پوهنتون علوم طبی کابل؛
- تحقیقات طبی؛
در زمان جنگ‌های داخلی یک ساحه غربی شفاخانه تدریسی علی‌آباد توسط صلیب سرخ غصب گردید که با وجود تلاش‌های پوهنتون علوم طبی کابل «ابوعلی ابن‌سینا» تا اکنون به اختیار این نهاد قرار نگرفته است.
در سال ۱۳۷۱ الی ۱۳۷۳ هـ ش به اثر جنگ‌های داخلی شفاخانه تاریخی علی‌آباد به خرابه تبدیل گردید. بعد از سال ۲۰۰۱ الی ۲۰۰۲ میلادی، شفاخانه مخروبه علی‌آباد دوباره به وزارت تحصیلات عالی تعلق گرفت. اما پولی‌کلینیک مرکزی دوباره به پوهنتون داده نشد و شفاخانه تدریسی علی‌آباد به مساعی اداره پوهنتون علوم طبی کابل و وزارت تحصیلات به شکل فعلی آن دوباره اعمار گردید. در این دوره که پوهاند دوکتور عبیدالله عبید به حیث رئیس پوهنتون و پوهاند دوکتور اکسیر رئیس شفاخانه علی‌آباد ایفای وظیفه می‌نمودند، در بازسازی و انتقال شفاخانه از شهرآرا به جای اصلی آن، تلاش‌های زیادی نمودند.
اهداف شفاخانه کادری علی‌آباد
تقدیم دوكتوران جوان آموزش‌دیده، معیاری سازی صحی به سطح كشورهای جهان و عرضه خدمات صحی بهتر به مریضان و مریض‌داران مركز و و لایات کشور.
رسالت
آموزش دوكتوران و ستاژران پوهنځی‌های مختلف پوهنتون علوم طبی كابل و عرضه خدمات صحی و تداوی و معالجه مریضان كه در سایر شفاخانه‌های پایتخت امكان‌پذیر نیست.
بست ریاست این شفاخانه رتبه دوم و کادری بوده که رئیس آن اکنون دوکتور عبدالمطلب شینواری می‌باشد که بر اساس پیشنهاد وزارت تحصیلات عالی به حیث رئيس این شفاخانه تعیین گردیده است.
آدرس های ارتباطی:
- سرويس عاجل جراحي : 0202510358
- سرويس داخله : 0202510356
- سرويس عقلي و عصبي :0202510352
- ریاست شفاخانه :0202510355
- Email Address: aliabadhospital@kums.edu.af