شفاخانه تدریسی علی آباد
شفاخانه تدریسی علیآباد که یکی از سابقهدارترین شفاخانههای کادری و معالجوی در سطح کشور و جهان میباشد، در جوزای سال 1310خورشیدی مطابق با1931 میلادی، سنگ تهداب آن با گنجایش بیشتر از 500 بستر، توسط محمد نادرشاه در دامنهی كوه علیآباد گذاشته شد.
پلان و اعمار این شفاخانه به عهده یكی از دوكتوران تركی بهنام رفقی بیگ گذاشته شد. در اخیر سال 1311 قسمت اول این شفاخانه بهنام «رفقی سناتوریم» توسط نادرشاه افتتاح و به بهرهبرداری سپرده شد.
در ابتدا این شفاخانه جهت جلوگیری از مرض توبرکلوز (TB) تحت نظر دوكتور رفقی کامل بیگ شروع به فعالیت نمود. بنابر خدمات ارزندهی دوكتور رفقی کامل بیگ، بهنام رفقی سناتوریوم مسما گردید و نام او در بنای متذکره حک گردید كه هنوز در پیشانی تعمیر مخروبه موجود است.
همچنان منار یادگاری در وسط سرک پوهنتون(مقابل دروازه ورودی پوهنتون کابل) با تاریخچه و عکس دوکتور رفقی کامل بیگ که در ذیل مشاهده میشود در آن حک گردیده است.
در سال 1312 تعمیر دوم بهنام شفاخانه ملكی علیآباد كه فعلاً سرویس جراحی در آن قرار دارد، افتتاح و شروع به کار نمود.
شفاخانه ملكی در دو طبقه ساخته شد: طبقه اول بخش داخله و طبقه دوم برای مریضان جراحی اختصاص داده شد. همچنان در دو جناح شرقی و غربی آن، برای مریضان چشم، گوشوگلو با اتاقهای عملیات ساخته شد. در بین سالهای 1334 الی 1336 شفاخانه ملكی بهنام نادرشاه روغتون مسما گردید. در سال 1357 بعد از كودتای 7 ثور،نادرشاه روغتون به نام نیاز محمد مهمند تغییر نام داد. در ظرف چند سال اول، شعبات متعدد ساخته شد؛ مانند تعمیر برای مریضان جلدی، مریضان عقلی وعصبی و روانی، تعمیر بخش مریضان ساری، تعمیر بزرگ اداری و ستاک برای تجهیزات طبی، لابراتوارها، اكسریز، تعمیر بهنام سر طبابت، آشپزخانه، مسجد، اتاقهای غذاخوری برای دوكتوران، دوبیخانه، دواخانه و سایر بخشهای این شفاخانه دارای تعمیر گردید.
با تاسیس پوهنحی طب کابل در سال 1311 و ارتقای محصلان به صنوف بالاتر، شفاخانه علیآباد برای کارهای عملی محصلان از صنف دوم آماده گردید. محصلان طب از صنف دوم در شفاخانه علیآباد جهت كارهای عملی و بعداً برای ستاژ میآمدند. استادان و متخصصان ترک علاوه بر معالجه و تداوی مریضان در پوهنحی طب، به تدریس محصلان نیز میپرداختند. در سال 1317 اولین دوره فارغان به تعداد 8 نفر و تقریباً همهیشان در شفاخانه علیآباد در پهلوی ترکها و تحت نظر آنها به كار آغاز نمودند. در سال 1324 قرارداد با ترکها ختم گردیده و در سال 1325 قرارداد باجانب فرانسویها امضا گردید. مطابق آن، استادان فرانسوی تدریس در پوهنحی و امور معالجوی و اداری شفاخانه علیآباد را به عهده گرفتند.
شفاخانه علیآباد و شفاخانه مستورات(میوند) و پولیكلینیک مركزی واقع پل باغ عمومی، بهنام موسسات صحی پوهنتون برای كارهای عملی و ستاژ محصلان طب اختصاص داده شد. هر شفاخانه دارای یک سر طبیب و در راس آن رییس موسسات صحی قرار داشت.
شفاخانه کادری علیآباد، با قدامت 89 سال در عرصههای مختلف مسوولیت تدریس، تحقیق و عرضه خدمات صحی را در سطح کشور به عهده دارد. قابل یادآوری است که این شفاخانه در بعضی بخشها مانند جراحی اعصاب، جراحی یورولوژی، عقلی و عصبی و اخیراً جراحی قلب خدمات صحی را به سطح کشور ارایه مینماید که امکانات عرضه این خدمات در دیگر شفاخانههای کشور موجود نیست. همچنان از سال 1355 الی 1371 مرکز تداوی شعاعی امراض سرطانی که به کمک آژانس انرژی اتمی جهان(IAEA) فعالیت مینمود و دانشمندانی که در راس آن قرار داشتند، عبارت از: پوهاند دوکتور عبدالرحمن سلیم، پوهاند دوکتور ملک اصغر استادان بخش ایکولوژی(سرطانشناسی) پوهنحی طب کابل و پوهاند دوکتور رسول عمر استاد فزیک اتومی پوهنتون پولیتخنیک کابل بودند. در اثر جنگها وحوادث داخلی خدمات مرکز متذکره متوقف گردیده بود که به اثر تلاشهای زیادی پوهاند دوکتور شیرین آقا ظریف رییس قبلی این پوهنتون و هیئت رهبری پوهنتون علوم طبی کابل ابوعلی ابنسینا خوشبختانه به کمک این آژانس مرکز جامع تشخیص و تداوی امراض سرطان دوباره در سمت شمال ساحه شفاخانه کادری علیآباد در سال 1396 خورشیدی سنگتهداب آن در دو طبقه به مصرف 27 میلیون دالر امریکایی که صرف 3 میلیون دالر آن مصارف تعمیر آن میباشد، از جانب دولت افغانستان تمویل گردیده، متباقی تجهیزات و تریننگ پرسونل از جانب آژانس متذکره تهیه خواهد شد، توسط دوکتور عبدالله عبدالله رییس اجراییه حکومت وحدت ملی و پوهنمل دوکتور نجیبالله خواجه عمری وزیر تحصیلات عالی کشور و سایر مقامات حکومتی و سازمان انرژی اتمی گذاشته شد.
قابل ذکر است که کار ساختمانی آن به شدت جریان داشته و در آینده نزیک به شکل مدرن و مجهز آماده بهرهبرداری میگردد. برعلاوه یک تعداد پرسونل این نهاد به کمک آژانس بینالمللی انرژی اتمی جهان جهت ارتقای ظرفیت و فراگیری آموزشهای لازم در زمینه به خارج از کشور اعزام گردیدهاند.
شفاخانه تدریسی علیآباد در حال حاضر با داشتن 250 بستر، 12 دیپارتمنت مختلف؛ مانند جراحی عمومی، جراحی صدری، جراحی یورولوژی، جراحی اعصاب، جراحی اورتوپیدی، داخله قلبی، تنفسی، اندوکراینولوژی وهماتولوژی، رادیولوژی، عصبی و روانی داخله جهاز هضمی و با موجودیت مجموعاً 397 تن پرسونل مسلکی، اداری و خدماتی بوده که دربخش مسلکی 78 تن از استادان پوهنتون علوم طبی کابل ابوعلی ابنسینا، 23 تن متخصص، 75 تن دوکتوران ترینی، 96 تن پرستار/ نرس، 9 تن دواساز/فارمسست، 13 تن لابرانت، 8 تن لابرانت اکسریز، 15 تن انستیزیلوگ، 2 تن فزیوتراپیست، 1 تن مدیکل انجنیر، 1 تن تخنیکر ماشینهای اکسری، 2 تن مدیکل فزیست، 2 تن تکنیشن رادیوتراپسی، 22 تن کارمند اداری و 128 تن کارکنان خدماتی روزانه قادر است تا بیش از 20 عملیات انتخابی و عاجل را انجام داده و حدود 300 الی 500 مریض را در دیپارتمنتهای مختلف سراپا، معاینه و تداوی نمایند.
خدماتی را که شفاخانه علیآباد ارایه مینماید به طور عموم میتوان در چهار بخش چنین خلاصه کرد:
- تطبیق برنامههای اکمال تخصص برای دوکتوران جوان؛
- عرضه خدمات صحی شفاخانهای در سطح ملی؛
- استفاده از شفاخانه منحیث ساحه کار عملی محصلان پوهنتون علوم طبی کابل و تحقیقات طبی.
در زمان جنگهای داخلی یک ساحه غربی شفاخانه تدریسی علیآباد توسط جمعیت هلال احمر افغانی غضب گردید که با وجود تلاشهای پوهنتون علوم طبی کابل ابوعلی ابنسینا تا اکنون به اختیار این نهاد قرار نگرفته است.
در سال 1371 الی 1373 به اثر جنگهای داخلی شفاخانه تاریخی علیآباد به خرابه تبدیل گردید. بعد از سال 2001 الی 2002 و سقوط حکومت طالبان، شفاخانه مخروبه علیآباد دوباره به وزارت تحصیلات عالی تعلق گرفت. اما پولیکلینیک مرکزی دوباره به پوهنتون داده نشد و شفاخانه علیآباد به مساعی اداره پوهنتون علوم طبی کابل و وزارت تحصیلات به شکل فعلی آن دوباره اعمار گردید. در این دوره که پوهاند دوکتور عبیدالله عبید به حیث رییس پوهنتون و پوهاند دوکتور اکسیر رییس شفاخانه علیآباد ایفای وظیفه مینمودند، در بازسازی و انتقال شفاخانه از شهرآرا به جای اصلی آن، تلاشهای زیادی نمودند.
اهداف شفاخانه کادری علیآباد
تقدیم دوكتوران جوان آموزشدیده، استندردسازی صحی به سطح كشورهای جهان و عرضه خدمات صحی بهتر به مریضان و مریضداران مركز و و لایات کشور.
رسالت
آموزش دوكتوران و ستاژران پوهنحیهای مختلف پوهنتون علوم طبی كابل و عرضه خدمات صحی و تداوی و معالجه مریضانیكه در سایر شفاخانههای پایتخت امكانپذیر نیست.
بست ریاست این شفاخانه رتبه دوم و کادری بوده که رییس آن اکنون دوکتور عبدالمطلب شینواری میباشد بر اساس پیشنهاد وزارت تحصیلات عالی به حیث رییس این شفاخانه تعیین گردیده است.
آدرس های ارتباطی:
- سرويس عاجل جراحي : 0202510358
- سرويس داخله : 0202510356
- سرويس عقلي و عصبي :0202510352
- ریاست شفاخانه :0202510355
- Email Address: aliabadhospital@kums.edu.af